• Vjosa nemercka gebergte permet
  • Berglandschap Albanie bij Valbone, noord Albanie, vrouw op het voorgrond
  • Albanie vakantie in het prachtig jala beach, strand vakantie Albanie
  • Berat, Albanie, Mangalemi
  • Dhermi, Albanië
  • blauwe-oog-meisje
  • Bergenlandschap Albanie bij Valbona, noord Albanie
  • Het uitzicht vanaf het Lekuresi Kasteel. Saranda
  • ksamil hero shot
  • Vjosa nemercka gebergte permet
  • Berglandschap Albanie bij Valbone, noord Albanie, vrouw op het voorgrond

Albanië

Ligging & Landschap Albanië

Albanië is een klein land - ongeveer zo groot als België – in het westen van de Balkan, met een onvoorstelbare rijkdom aan landschappen, kleuren en sferen. Door haar ligging aan de Adriatische Zee heeft het in het noorden een continentale klimaat en in het midden en zuiden van het land een mediterraanse klimaat.

Albanië is een van de hoogst gelegen landen van Europa met een gemiddelde hoogte van 700 meter. Er zijn drie berggebieden. De Albanese Alpen ten noorden van de rivier de Drin, het Centrale bergland gelegen tussen de valleien van de Drin en van de Devoll en Osum, en het Zuidelijke bergland ten zuiden van de Devoll. De hoogste bergentoppen reiken hier bijna tot 2500 meter. De Albanezen noemen ze liefdevol Baba Tomorr, papa Tomorr oftewel ‘de leeuwen die de deur van Albanië bewaken’. Onder Albanië bevindt zich de grens tussen de Euraziatische en de Afrikaanse tektonische plaat, waardoor er aardbevingen kunnen voorkomen. De laatste was in 2020.

Ligging van Albanië.
Ligging van Albanië.

Aan de Adriatische kust ligt de Westelijke laagvlakte met een kustlijn van 300 km, waaronder de Albanese Riviera  aan de Ionische Zee. Langs de Adriatische kust zijn er lange zandstranden. Talrijke rivieren komen in de zee uit.  Het land beschikt over een overvloed van waterkracht. Er zijn 11 belangrijke rivieren met 152 zijtakken. In het oosten, aan de grens met Macedonië, zijn een paar grote meren zoals als het Meer van Ohrid en het Prespameer die beide zeer diep en visrijk zijn. De rivieren en meren worden gebruikt voor bevloeiing, voor opwekking van elektriciteit, voor de visvangst en voor toerisme.

Het landschap is nog redelijk ongerept, ideaal voor planten en dieren. In het waddengebied aan de Adriatische kust zijn er veel broedplaatsen van water- en moerasvogels. Er wordt veel overwinterd. In het Meer van Shkodër en de Buna die er in uitkomt zijn grote vogelpopulaties. Er zijn 360 soorten geteld, waaronder pelikanen, aalscholvers, lepelreigers, grauwe reigers en talloze soorten eenden. Moerasplanten zorgen voor een groen tapijt. Het meer zit vol vis, onder andere karpers en forellen. En ook paling, moeralen en zeepaling. Met een beetje geluk zie je ook zeehonden, robben en dolfijnen.

In de wouden zitten nog wilde dieren als wolven, beren, wilde zwijnen, gemzen, lynxen en andere wilde katsoorten. In het hooggebergte zijn arenden. In vochtige gebieden slangen en adders.

De vegetatie is divers. Er zijn 3000 verschillende plantensoorten. Veel planten komen alleen in Albanië of omgeving voor, waaronder heilzame kruiden die voor medicinale doeleinden gebruikt worden. Enige wouden zijn vanwege de vele soorten tot Nationaal Park zijn uitgeroepen. Er zijn hier nog maar weinig voorzieningen.

De taal van Albanië

In Albanië wordt Albanees gesproken. Het is de officiële taal van Albanië. Volgens de meeste wetenschappers stamt het Albanees uit het Illyrisch. Daarmee is het samen met de Armeense en Griekse taal één van de oudste Indo-Europeese talen. De taal heeft de invloeden van zowel tijd als diverse bezetters kunnen doorstaan. Ondanks de Griekse, Romeinse en Ottomaanse invloeden heeft het eigen karakter weten te bewaren. Het Albanees wordt behalve in Albanië en Kosovo gesproken in Zuid-Italië, en ook in delen van Macedonië, Montenegro en Noord-Griekenland (Epirus). Ook Albanezen in de diaspora (Canada, Amerika, Europa, Turkije en Egypte) spreken Albanees. De geschreven taal heeft zich langzaam ontwikkeld. In 1908 werd definitief gekozen voor het Latijnse alfabet.

Een deel van de bevolking spreekt ook andere talen zoals Engels, Duits, Frans, Russisch, Grieks en Italiaans. De oudere generatie die tijdens het communisme op school zat, heeft Russisch en Frans gehad. Grote kans dat u met een beetje Frans uit de voeten kunt. De jongere generatie spreekt goed Engels, ook Italiaans, Duits en Frans.

Doordat de Albanezen verbinding met de Europese Unie zoeken, wordt het leren van moderne vreemde talen behoorlijk gestimuleerd zowel thuis als op school. Vele Albanesen die etnisch Grieks zijn of naar Griekenland of Italië zijn geëmigreerd en teruggekomen, spreken deze talen. In banken, overheidsinstellingen en (grotere) restaurants kun je met Engels goed terecht.

afbeelding van de indo-europese talen
De Indo-Europese talenboom zoals weergegeven door Minna Sundberg in haar webstrip Stand Still, Stay Silent.

Bevolking Albanië

Albanië telt ongeveer 2,8 miljoen inwoners van wie naar schatting 95 procent etnisch Albanees zijn. De grootste minderheid vormen de Grieken die vooral in het zuidwesten wonen. Andere minderheidsgroepen zijn de Vlachen, Slaven en Roma. 

In Albanië onderscheidt men de mensen van het noorden en die van het zuiden. De noordelingen worden 'Gegën' genoemd; de zuiderlingen 'Toskën'. De grens tussen de twee landsdelen wordt gevormd door de Shkumbin rivier. In het dal van de Shkumbin bouwden de Romeinen hun doorgangsweg: de Via Egnatia. De 'Gegen' leefden geisoleerder in de hoge bergen, terwijl de Tosken die zich op lagere gebieden leefden, ontwikkelden zich meer. De Tosken hebben het breder dan de Gegen en maken graag grappen over de Gegen, de holbewoners.

De Albanese bevolking zou een reden op zich kunnen zijn voor een bezoek aan Albanië. Albanezen als volk zijn zeer gastvrij en behulpzaam zowel onderling als met buitenlanders. Waar vind je zoveel vriendelijkheid, zoveel openheid en onbevangenheid? Vooral in de minder toeristische delen van het land zijn mensen gek op buitenlandse gasten. De toestromende Duitsers, Nederlanders en Polsen vertegenwoordigen voor hen een wereld van overvloed en vrijheid.

Uit gastvrijheid zouden mensen hun bed aan je afstaan en hun laatste kruimel met je delen. Heb je iets nodig, ben je in nood? Ze zullen je altijd helpen. Vaak wordt je naar binnen uitgenodigd voor een drankje en een zoet snoepje of turks fruit. Dit heet ‘qerasja’ in het Nederlands ‘traktatie’. Vervolgens word je meer aangeboden, afhankelijk van de situatie. Een Albanees gaat zo ver in zijn gastvrijheid dat indien een vijand bij hem s’nachts zou aankloppen uit nood en onderdak of bescherming zou vragen, dan wordt dat geboden, ondanks dat ze soms zichzelf in gevaar zouden kunnen brengen. ‘Mijn huis is uw huis’, zeggen ze om de onverwachte gast gerust te stellen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden vele joden vonden onderdak in Albanië. Geen een werd overgeleverd aan de Duitsers. Dit is niet het enige voorbeeld dat vertelt dat de Albanezen als volk bekend staan om hun solidariteit, moed, daadkracht en bereidheid risico's te nemen. 

jonge mensen gjirokaster festival albanie
Jonge mensen in klederdracht tijdens het Gjirokastra Folksfestival.

Nationale Feestdagen Albanië

Albanië kent de volgende nationale feestdagen:

  • Nieuwjaar (1 januari),
  • Zomerdag (14 maart),
  • Lentefeest (22 maart),
  • Dag van de Arbeid (1 mei),
  • Dag van Moeder Teresa (19 oktober),
  • Onafhankelijkheidsdag (28 november),
  • Bevrijdingsdag (29 november).
  • Religieuze feestdagen:
    • Ramadan, Suikerfeest en het Offerfeest
    • Pasen, Hemelvaart, Pinksteren en Kerstmis

Religie Albanië

In Albanië zijn drie religies sterk vertegenwoordigd: het Grieks-orthodox geloof (zuid & zuid-oost Albanië), het rooms-katholicisme (noord-Albanië) en de islam (midden en west Albanië). De verdeling ligt ongeveer op een  20/20/60 %. Die meerderheid van de moslims maakt dat het land als een islamitisch land wordt gezien als je het puur uit de cijfers zou afleiden, maar wie goed kijkt zal zien dat er in Albanië, als voormalig communistisch land het anders aan toe gaat dan in menig islamitische landen.

Wie in de hoofdsteden over straat loopt ziet dat vrouwen met hoofddoekjes zeldzaam zijn, minaretten er nauwelijks zijn en alleen op vrijdagmiddag is er, voor wie luistert, een oproep tot gebed te horen. Een paar generaties Albanezen zijn zonder geloof opgegroeid. Ze volgend de tradities van hun families, doen mee met de festiviteiten omdat het zo hoort, maar zijn zelf geen belijdende moslims of christenen. Ze neigen meer naar atheïsten of agnosten die enkele gebruiken nahouden mede wegens culturele redenen. Dat heeft natuurlijk een reden.

In 1967 verbood dictator Hoxha, geïnspireerd door de Chinese culturele revolutie, alle religie, zowel in de publieke als in de privésfeer. Vrijwel alle kerken, kloosters, moskeeën en tekkes, gebedshuizen werden gesloopt of omgebouwd tot sporthallen of buurtcentra. Tal van geestelijken en gelovigen verdwenen achter slot en grendel of werden, vaak zonder enige vorm van proces, vermoord.

De-orthodoxe-kerk-in-het-centrum-van-Korca-Albanie
De orthodoxe kerk Korça Albanië.

Na de val het communisme, in 1990, kwam God heel langzaam terug in Albanië. In het ooit zo katholieke Shkodër trokken de eerste missen duizenden belangstellenden. In Tirana verschenen westerse evangelisten van allerlei soorten en naast het Skanderbeg-plein opende een enorme Albanees-orthodoxe kerk de poorten. Uit Turkije en het Midden-Oosten kwamen islamitische zendelingen naar Albanië, soms met een goed gevulde portemonnee. Maar de belangstelling was beperkt.

Het gebrek aan religieuze bevlogenheid is mede te verklaren uit het feit dat alle godsdienst hier altijd uitheems was en is. De islam kwam uit Istanbul, en verder weg Arabië, het katholicisme uit Rome en het Grieks van de orthodoxe eredienst. De albanesen zelf geloven dat hun werkelijke geloof 'het albanisme' is. Dit naar een gedicht van Pashko Vasa, de dichter die de Albanezen liever verenigd onder de vlag van Skanderbeg (de nationale held) zag, dan verdeeld in allerlei geloofsstromingen.

Weer & Klimaat 

Albanië kent een Middellands zeeklimaat. De zomers zijn heet en droog, winters mild en nat. Hoe hoger je komt hoe meer variatie er is. Van mei tot oktober kun je in de zee zwemmen met watertemperaturen van ca. 23 C. Aan de kust zijn er 270 tot 300 zonnige dagen. In de buurt van de zee is er altijd een verfrissende bries. In het hooggebergte in het noorden en oosten van het land is er van november tot maart kans op sneeuw.

De beste reistijd voor Albanië is het voorjaar. Dan staan de appel- en kersenbomen in volle bloei en sieren vele bloemen het landschap. Ook de vroege herfst (september en oktober) is een aangename reistijd.   

Klimaattabel: 

De vier cijfers die telkens worden genoemd zijn van links naar rechts: de gemiddelde maximum temperatuur in graden Celsius, aantal zonuren per dag en het aantal dagen per maand met minimaal 1 mm-neerslag per dag.

Maand

Gem Max Temperatuur Zonuren p/d Aantal dagen p/m met neerslag
Januari 8 4 13
Februari 7 4 12
Maart 10 5 13
April 15 6 13
Mei 24 8 10
Juni 29 10 8
Juli 31 11 5
Augustus 32 10 6
September 27 8 7
Oktober 22 7 9
November 17 4 16
December 13 3 16

Economie

De economie van Albanië is kansrijk maar komt niet voor iedereen van de krap drie miljoen inwoners zelf goed van de grond. Naast een kleine groep rijke Albanezen is er een grote groep die maar nauwelijks het hoofd boven water houdt. Veel jongeren ontvluchten het land in de hoop hun familie te kunnen helpen en een bestaan voor zichzelf op te bouwen. De economische maar ook de intellectuele vlucht zou je het grote drama van huidig Albanië kunnen noemen.

Toerisme is de hoop van het land, en de verwachtingen zijn groot. Travelling Albania hoopt bij de dragen, niet alleen aan de bekendheid van Albanië als land van natuur, historie en strand, maar ook aan verbetering van het leven van gewone Albanezen.

Benieuwd naar de landinformatie van buurland Noord-Macedonië? klik hier.

Praktische Informatie

Reisdocumenten

Om Albanië in te komen moet je een paspoort of ID-kaart hebben dat/die na aankomst nog drie maanden geldig is. Wij adviseren je om op reis te gaan met een internationaal paspoort dat bij terugkeer van je reis nog minimaal zes maanden geldig is. Neem het zekere voor het onzekere en zorg dat je reisdocument minstens een halfjaar geldig is na de datum van terugkomst. Niet toegelaten worden tot je vlucht terwijl je bij de gate staat, is een zeer onaangename ervaring. Een noodpaspoort regelen om alsnog de volgende dag te mogen vliegen is ook kostbaar.

Visum:
Voor Albanië is geen visum nodig voor reizigers met de Nederlandse of Belgische nationaliteit

Reizigers die niet beschikken over de Nederlandse of Belgische nationaliteit, dienen zelf contact op te nemen met de betreffende ambassade(s) en hun eventuele visum te regelen. Reizigers met meereizende kinderen onder de 18 jaar dienen zelf bij de betreffende ambassade te informeren naar eventuele aanvullende toelatingseisen.

Actueel Reisadvies Albanië

Reisadvies Albanië nodig? Klik hier.

Adressen Albanië 

Ambassade van Albanië in Nederland
Hoge Nieuwstraat 22, 2514 EL Den Haag
T: 070-4272101
F: 070-4272083
E: embalba@xs4all.nl

Ambassade van Albanië in België
Louizalaan 179, 1050  Brussel
T: +32 2 640 14 22
E: embassy.brussels@mfa.gov.al
I: www.ambasadat.gov.al/belgium

Nederlandse ambassade in Tirana
Rruga Asim Zeneli 10, Tirana
T +355 42 240 828
E: tir@minbuza.nl
I: www.nederlandwereldwijd.nl/landen/albanie

Belgisch Honorair Consulaat in Tirana
Rruga Marin Barleti, Palati 307
9001 Lushnje
T +355 68 202 41 56
E: consubelalb@hotmail.com

Bagage & Kleding 

Met de komst van de budgetmaatschappijen is het concept vliegen en de bijbehorende bagage behoorlijk veranderd. De aangeboden vluchten zijn meestal zonder de handbagage welke per maatschappij tussen 7- en 10 kg varieert. Hoe lichter we reizen, hoe goedkoper en beter het is voor de gehele keten van de reisbranche, inclusief de bestemming. Daarom adviseren wij u om zo licht mogelijk te reizen. Pak de reisbenodigdheden bijvoorkeur in een rugzak of in een weekendtas, vooral als je naar het noorden van Albanië reist en een trekking doet. De bagage wordt te paard verplaatst, naar de volgende bestemming. Een koffer wordt in een dergelijke situatie afgeraden. Bij een andere reis, waar geen trekking plaatsvindt, is het geschikter om een schalen koffer bij te hebben. Het gewicht van je bagage kan meestal beperkt blijven tot zo’n tien kilo per persoon. Voor de extra bijgeboekte bagage worden kosten in rekening gebracht.

Wat betreft je kleding raden we je aan om praktische kleding mee te nemen die zich makkelijk laat combineren (laag over laag). Het is aan te raden stevige wandelschoenen mee te nemen voor de wandeltochten die we maken. ’s Avonds in de bergen kan het ook behoorlijk koud worden, zelfs in de zomer. Denk bij het samenstellen van je bagage aan bijvoorbeeld: zaklamp, waterfles, naaigerei, wasmiddel, universeel geldige verloopstekker, reisgids, pet, voldoende fotomateriaal, lakenzak, toiletartikelen, badslippers, zwemkleding, wekker, schrijfgerei, schaartje, beker en zakmes.

Communicatie in/naar Albanië 

Albanië beschikt over een mobiel netwerk. Bellen met je Nederlandse mobieltje is mogelijk in stedelijke gebieden, in afgelegen berggebieden is weinig tot geen bereik. Wil je met je mobiel telefoneren, informeer dan voor vertrek of je provider een roaming overeenkomst heeft met een Albanees telecombedrijf.  Een overzicht van de beltarieven per provider vind je op www.bellen.com (klik op ‘buitenland’).
Het internationale toegangsnummer voor Albanië is +355; vanuit Albanië naar Nederland: +31, naar Belgie: +32.
Internet
Veel hotels bieden (draadloos) internet aan en hebben gratis WiFi. Houd rekening mee dat de WiFi’s niet altijd voldoende functioneren. Het aanbod van internetcafés is beperkt. Bellen en internetten met een Nederlandse simkaart in Albanië is tot juli 2021 een stuk prijziger dan elders in Europa: tot enkele euro’s per minuut. Blijf je langere tijd in Albanië, dan is de aanschaf van een Albanese simkaart het overwegen waard.

Gezondheidszorg Albanië

Hoewel de gezondheidszorg in Albanië sterk verbeterd is t.o.v. de communistische tijd, scoort Albanië laag op gezondheidszorg vergeleken met Nederland. Het niveau van de medische zorg is laag, vooral buiten de hoofdsteden. In geval van nood kun je naar de eerste hulpafdeling van het plaatselijke ziekenhuis. Het is aan te raden om een goede reisverzekering af te sluiten. Soms moet je contant betalen voor geleverde medische zorg. In geval van ziekenhuisopname of specialistische zorg, kun je het best direct contact opnemen met je verzekering. Voor noodsituaties kun je terecht bij de Nederlandse Ambassade in Tirana. (zie kopje adressen)

Vaccinaties & Reisapotheek 

Inentingen voor Albanië niet verplicht zijn, behalve tegen gele koorts voor wie in de zeven dagen ervoor in een land is geweest waar dit voorkomt. Aangeraden wordt wel (her)vaccinatie tegen DTP (Difterie, Tetanus en Polio) en tegen hepatitis A. Actuele informatie staat op www.lcr.nl, de site van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering dat richtlijnen uitgeeft voor vaccinaties en preventie van malaria. In België kun je vergelijkbare informatie krijgen bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen www.itg.be.

Neem een kleine reisapotheek mee met daarin o.a. jodium, pleisters, sterilon en middelen tegen koorts, diarree, verstopping, insectenbeten, zonnebrand en eventueel een middel tegen reisziekte. Denk ook aan een tekentang, thermometer (onbreekbaar), ORS (Oral Rehydration Salts, tegen uitdroging) en vitaminetabletten. Voor de hygiëne op reis o.a. een flesje desinfecteergel en ontsmettingsdoekjes.
Europees Medisch Paspoort

Handig om mee te nemen is het Europees Medisch Paspoort, een document waarmee je in urgente situaties veel problemen kan voorkomen. Het paspoort is opgesteld in elf talen, waardoor de hulpverlener (in het buitenland) eenvoudig de gegevens van de patiënt, zijn of haar ziekten, aandoeningen en medicijngebruik kan opzoeken. Ook is vermeld wie de behandelende arts is en wie er in dringende gevallen gewaarschuwd kan worden. Het medisch paspoort is onder andere verkrijgbaar bij huisarts, de Reisdokter, apotheek en GGD.

Kraanwater 

Kraanwater in Albanië is drinkbaar. In het geval dat u zeer gevoelig bent, adviseren wij u flessenwater te drinken. Leidingwater in de bergen, het noorden of het Korça-gebied wordt als zeer veilig beschouwd. Kijk altijd uit met (rauw) melk die vers van de koe of geit komt, ook in de vorm van yoghurt en kaas.

Veiligheid & Verkeer 

Albanië is een veilig land, zeker gelet op de minder gunstige naam die Albanezen in het buitenland hebben. Maar zoals overal moet je ook hier oppassen voor zakkenrollers. Behalve misschien in populaire toeristenplaatsen als Tirana, Durrës en Sarandë zul je zelden iemand betrappen op interesse voor je geld of je spullen. Zelfs als vrouw alleen kun je ongestoord en zonder angst over straat. Ga af op je gezonde verstand. Mocht angst je overvallen, spreek dan iemand aan. Iedereen zal je helpen.

Wees voorzichtig in het verkeer. Vooral in Tirana is het verkeer heel druk en men houdt zich niet aan de regels. Politie treed allen op tegen verkeerd parkeren en niet op andere verkeersovertredingen. Voordringen is eerder regel dan uitzondering. Een beschermend rijgedrag is erg op zijn plaats. Men rijt ook dubbel op één baan of stopt op plaatsen waar in Nederland nooit zou mogen. Zorg dat je altijd alert bent in het verkeer. Op de nationale wegen en kleinere steden is het rijgedrag veel beter en lijkt meer op Nederland.

Actuele informatie over de veiligheid in Albanië vind je op www.nederlandwereldwijd.nl/reizen (kijk onder reisadviezen bij Albanië) of op http://diplomatie.belgium.be/nl. Nederlanders kunnen in geval van nood 24/7 bellen met het contactcenter van Buitenlandse Zaken, telefoon +31 247 247 247. Ook via het Twitteraccount @247BZ of de 24/7 BZ Reisapp kun je direct contact opnemen met het contactcenter.

Valuta & Pinautomaten 

De munteenheid van Albanië is de Lek. 1 Lek is ongeveer 0,8 eurocent, 1000 Lek dus 8 euro. Kijk voor de dagkoers op www.oanda.com/currency/converter. Je kunt de Lek alleen in Albanië aanschaffen. In de grotere steden zijn geldwisselkantoortjes of filialen van Western Union en Money Gram. In Tirana en andere grote steden zijn ATM’s waar je met je bankpas kunt pinnen. Creditcards (Visa, Mastercard en American Express) worden alleen in de grotere hotels en winkels geaccepteerd. Pas op als je het woord ‘mijë’ hoort (spreek uit: mieje). Hoewel dit duizend betekent, wordt hiermee bijna altijd honderd bedoeld. Dit heeft te maken met het schrappen van een 0 bijna vijftig jaar geleden. Voor sommigen is het nog steeds wennen.

In Tirana en andere grote steden kun je geld wisselen bij een van de wisselkantoren in het centrum. Op het vliegveld en andere grote steden vind je daarnaast pinautomaten (ATM’s). Soms moet je er wel een paar proberen en vaak betaal je een extra bedrag voor een banktransfer, dus neem aardig wat cash op als je de gelegenheid hebt. In de kleinere plaatsen en in de bergen zijn geen pinautomaten, creditcards worden alleen door grote bedrijven geaccepteerd.

Fooien Albanië

Hoewel het niet een wet is, is het gebruikelijk om in restaurants een fooi van 10 procent te geven. Ook gidsen en reisleiders verwachten een fooi. Gezien de prijzen in Albanië gemiddeld 40% lager liggen dan in Nederland wordt het geven van een fooi van harte aanbevolen. U draagt bij aan een beter leven voor degene die uw reisbeleving vergroot.

Kaarten

Naast GoogleMaps, OpenStreetMaps en andere digitale hulpmiddelen is het handig een goede overzichtskaart mee te nemen. Een goede en heel sterke is bijvoorbeeld die van het Duitse Reise Know How. Gebruik je een digitaal middel, zet dan je mobiele gegevens uit nadat je een plaats in beeld hebt, om niet meteen je bundel kwijt te zijn. Je positie blijft zichtbaar via het gps-signaal.

Elektriciteit Albanië

Albanië heeft een netspanning van 230 volt. Voor de stopcontacten is geen verloopstekker of wereldstekker nodig.

Openingstijden Albanië

Musea: 9.00 -18.00 uur. Winkels: 9.00 – 17.00 uur. Banken: 9.00 -15.00 uur. De bazaar van Krujë, zo’n 30 kilometer ten noorden van Tirana, is de perfecte plek om souvenirs te kopen. Van houtsnijwerk, lampjes tot en met sjaals. Op deze markt is afdingen gebruikelijk.

Fotografie Albanië

Als je personen fotografeert, is het wel zo beleefd om vooraf toestemming te vragen. Religieuze diensten mogen niet gestoord worden. In musea mag niet altijd gefotografeerd worden. Het is strikt verboden om militaire objecten, politie en grensposten te fotograferen.

Tijdsverschil Albanië

Albanië en Nederland bevinden elk in dezelfde tijdzone. Daardoor is er geen tijdsverschil met Nederland en België.

Meer weten ? 

  • De reisgids Albanië van Yonne van Osch is een vlot geschreven en zeer complete bron van informatie. Dominicus, ISBN 978 90 25764 79 1.
  • De reisgids Noord-Albanië, van Gerda Mulder, is onmisbaar voor reizigers die het noorden van Albanië bezoeken .
  • Meer achtergrond over Tirana vind je onder andere in Tirana, van Gerda Mulder, Odyssee Reisgidsen, 2018, ISBN 978 94 61230 45 4.
  • Een goede gids voor de wandeltocht langs de oude Romeinse handelsroute van de Adriatische kust tot Istanboel is Via Egnatia on foot van Marietta van Attekum en Holger de Bruin, Via Egnatia Foundation, 2014, ISBN 978 90 82197 30 3, te bestellen via denoorderzon.nl NL
  • De 192 km lange wandelroute door het grensgebied van Albanië, Kosovo en Montenegro wordt beschreven in Trekking the Peaks of the Balkans Trail van Rudolf Abraham, Cicerone Press, 2017, ISBN 978 18 52847 70 8.

 

Heb je nog vragen? Bel of mail naar Travelling Albania, je krijgt dezelfde dag antwoord.

Cultuur

Gastvrijheid is een van de kernwaarden van de Albanese cultuur. Een traditie ook, die wortelt in de Kanun, een bundeling van wetteksten uit de middeleeuwen. Sommige afgelegen dorpen hangen nog sterk aan deze Kanun en de patriarchale organisatie die hierin beschreven is. Gastvrijheid is belangrijk, de vrouw heeft (vooral in het noorden van het land) weinig te zeggen en de eer van de familie is zo heilig, dat deze desnoods met het leven moet worden verdedigd. Andere streekgebruiken vinden hun uitdrukking in kleurige lokale kleding, eigen folkloristische muziek en dansen, en in voedsel.

Zo heeft Korçë zijn lakror me saç, een deegproduct dat met groente en kruiden wordt gebakken in gloeiend hete kolen en is Gjirokastër trots op zijn oshaf, een verfijnd dessert van geitenmelk en vijgen.

 

De Kanun

Het communisme veranderde enkele cultuuraspecten die geërfd waren uit het verleden, zoals: het volk onteigenen van hun eigen geloof door ze te veranderen in atheïsten; de vrouw een gelijke positie te geven in de maatschappij net als de man, de vrouw te verlossen van hoofdoeken en het recht op onderwijs en carrière te geven. Ze probeerden ook het noorden van Albanië te verlossen van hun eigen ‘normen en waarden’ vastgelegd in de zogenoemde ‘Kanun’, maar daar slaagden ze moeilijk in omdat de stammen vrij geïsoleerd in de bergen woonden en de regering weinig grip op deze mensen had omdat ze zelf-voorzienend leefden.

Terwijl het midden en het zuiden van Albanië meer ontwikkelde, bleef het noorden vasthouden aan hun Kanun. Niet alle normen en waarden opgenomen in de Kanun zijn goed. Hierdoor werd het noorden ook door de andere Albanezen zelf als minder ontwikkeld gezien.

Besa - volgens de Kanun is dat het gegeven woord. Een gegeven woord moet je houden en kun je dus niet meer terugnemen. Besa kan niet gebogen worden, het bepaalt de eer van een man.

Eer, trots en vergelding 

Albanezen zijn een trots volk en tegelijkertijd een gevoelig volk. Ze willen hun persoonlijke eer en die van de familie hoog houden. Vaak ontstonden ruzies om land of landsgrenzen of werden mensen in hun eer beledigd. In dergelijke gevallen voorziet de Kanun met het recht om wraak te nemen. Het gaat oog om oog en tand om tand tot bloedwraak. Want volgens de Kanun kan alleen wraak of zelfs bloedwraak de persoonlijke eer herstellen. Indien er families elkaar bloedwraak gezworen hadden, dan ging de wraak over de mannelijke stamhouder/erfgenaam als de stamhouder gedood was. Kinderen tot 12 jaar en vrouwen zijn uitgesloten van bloedwraak. (Als buitenlander maak je geen deel uit van de cultuur, erken je de Kanun niet en ben je dus uitgesloten van bloedwraak.)

De vrouw niet gelijk aan de man?

Dit brengt ons op het punt van gelijkheid tussen de seksen. Volgens de Kanun zijn alle mensen gelijk en moet iedereen gerespecteerd worden, maar toch hebben vrouwen minder rechten gekregen dan mannen. Ze zijn geen volwaardige erfgenamen. In een familie at de vrouw als laatste, en vaak alleen omdat ze eerst de mannen des huizes moest bedienen, dan de andere vrouwen en kinderen en dan pas kwam ze zelf aan bod.

Dit geld alleen in die weinige nog overgebleven plekken in het noorden waar de Kanun nog erkend wordt. In de andere regio’s, als je diep doordringt in de leefcultuur, merk je dat vrouwen in de familie minder voor het zeggen hebben vergeleken met de man, maar voor de wet zijn ze gelijk.

De familiebanden 

Albanië is een land met sterke familiebanden. Dit is door de cultuur gekomen, maar ook door het feit dat verhuizingen zelden voorkwamen. Tijdens het communistisch systeem hadden gewone mensen zelden de middelen om een stuk grond te kopen, en aan de andere kant, de grond was van de staat, er stond niets te koop. De families woonden in de buurt van elkaar; soms ging een enkeling verder; maar de meerderheid bleef bij elkaar ook door gebrek aan kansen. De patriarch (opa/vader) had veel gezag in zijn familie. Deze werd voor zijn positie en leeftijd gerespecteerd.

Thuiswonen ook na je 18-e 

Vroeger bleven de families bij elkaar wonen omdat er simpelweg geen woonvoorzieningen waren. De kinderen bleven in het ouderlijk huis wonen. Tegenwoordig zie je dat steeds meer stellen een eigen leven beginnen door een flat of huis te huren.

De kinderen blijven bij hun familie/gezin wonen tot ze trouwen. Er is geen gewoonte van ‘op kamers wonen’ voor de jeugd zoals in Nederland. Dit mede omdat de jeugd geen financiële middelen heeft om een kamer te betalen. Werkgelegenheid is ook zeer gering, dus kunnen ze ook geen werk vinden. Kinderen gaat uit huis als ze studeren en soms als ze trouwen.

Zorg en respect voor de ouders 

Albanezen zijn een zorgzaam volk. De kinderen zorgen voor hun ouders in hun oude dagen in alle situaties. Er zijn weinig ‘tehuizen voor ouderen’ in Albanië. Tijdens het communisme was er geen één, omdat het ook een schande was om niet voor je ouders te zorgen.

Het communistisch systeem ontwikkelde normen en waarden voor de ‘nieuwe mens’. Deze was boven alles trouw aan de Partij en een goed voorbeeld voor zijn gezin. Een losbandig leven was taboe. Iedereen werd in de gaten gehouden. Gedroeg jij je anders, dan werd je in het midden van de stad door een plakkaat bekritiseerd. Het is ook voor te stellen dat trouwen de enige mogelijkheid was om samen met je geliefde te mogen zijn.

Zo was het niet gebruikelijk om samen te wonen omdat ongeregistreerde mensen geen woningen kregen. Seks voor het huwelijk was ook taboe. Dit gaat verder terug dan het communisme. Er bestond een traditie dat de bruid altijd maagd hoorde te zijn. Na de eerste nacht dat ze met haar man had geslapen, werden de lakens door de schoonmoeder bekeken of het inderdaad in orde was. Een jonge vrouw mocht niet zelf kiezen, in tegendeel, haar familie regelde een goede partner voor haar. Soms werd een meisje bij geboorte al beloofd en soms op een latere leeftijd. Dit is nu helemaal uit de tijd, hoewel het in het noorden mogelijk nog voorkomt. Scheidingen, die tijdens het communisme weinig voorkwamen, zijn nu normaler geworden.

Samen door het leven 

Het is ingebed in de Albanese cultuur dat een mens maar drie grote gebeurtenissen heeft: geboorte, trouwen en dood. Albanezen maken een groot feest van trouwceremonies. De bruiloften worden vaak groots gevierd; een paar honderd mensen uitnodigen is normaal. De familie tot in de derde graad wordt telkens uitgenodigd omdat de familiebanden sterk zijn.

Op dezelfde wijze komen familieleden en bekenden ook bijeen op een begrafenis. Het is de laatste groet, de laatste eer, die aan iemand bewezen wordt. Daarom komen mensen in groten getale om hun medelijden te betuigen. Het is zeer gebruikelijk om de overledene thuis op te baren. De familie komt bij elkaar en brengt de nacht samen door, vrouwen in de kamer met de opgebaarde overledene, mannen in een aparte kamer. ’s Nachts wordt er hoorbaar getreurd in de vrouwen kamer. Bijzonder en zeer anders dan in Nederland is dat na de begrafenis er een overvloedige maaltijd ter gedachtenis van de gestorvene aangeboden wordt.

De overledene wordt tot drie jaar herdacht. Familieleden en vrienden komen bij negen en bij veertig dagen na de dood van de overledene bijeen om de gestorvene te herdenken. Ze komen ook bijeen bij 6 maanden, 1 jaar, 2 jaar en 3 jaar. Ze steunen elkaar door bij te dragen naar vermogen voor de kosten van de begrafenis. In zeer ongelukkige omstandigheden, als iemand aan een auto-ongeluk is gestorven, worden er vaak monumentjes in de berm van de weg gemaakt met een foto van de verongelukte. Er worden bloemen en plantjes neergezet.

Omgaan met Afspraken

Tijd in Albanië tikt langzamer dan in Nederland. De mensen zijn over het algemeen minder gehaast en zijn van de houding dat afspraak is afspraak, maar er kan ook iets gebeuren. Over het algemeen zijn Albanezen minder punctueel dan Nederlanders. Een afspraak op een vaste tijd kan betekenen dat men een kwartier later zou kunnen arriveren zonder tegen bericht. Ze zijn geduldig met elkaar en ruimte gevend. Maak je dan vooral niet druk, het hoort bij de cultuur. Tegenwoordig wordt er genoeg geappt en zijn mensen meer punctueel dan ze ooit geweest zijn.

 Nieuwsgierig en direct 

Nederlander staan bekend als een ‘te direct’ volk.  Albanezen doen daar een schepje bovenop en stellen vaak ook iets te persoonlijke vragen die je misschien niet zou willen beantwoorden. Ze vragen je bv. over wat je verdient of gaan dieper op andere persoonlijke vragen in. In de Albanese cultuur was het niet om over verdiensten te praten.

Tijdens het communisme wist iedereen wat de ander verdiende omdat de salarissen vast stonden, zowel voor de arbeiders als voor de intellectuelen. Ook tijdens de democratie blijven mensen nieuwsgierig en stellen vragen, vooral als ze hun inkomsten willen vergelijken met die van buitenlanders.

Gebarentaal 

De gebarentaal van een Albanees kan anders zijn dan in Nederland. Bekend is dat over het algemeen Albanezen zeggen Ja en schudden Nee en andersom. De klanken ‘Jo’ (Albanees voor Nee) en Ja (NL) liggen te dicht op elkaar. Dus om verwarringen te voorkomen zouden de buitenlanders de overgebrachte boodschap niet op de interpretatie van de gebaren baseren, maar op hun gesproken woord, totdat je voldoende tijd hebt doorgebracht om de gebaren van de Albanezen te begrijpen. Eventueel een controlevraag bij twijfels is niet overbodig.

Geschiedenis

Albanië is een van de oudste beschavingen van Europa. De eerste bewoners vestigden zich rond 1200 in het gebied aan zee, veelal aan de mondingen van rivieren en op de toppen van heuvels en bergen. Tot de meest prominente stammen behoorden de Illyriërs. Zij bouwden huizen, sloegen hun eigen munten, dreven handel en waren berucht voor hun rooftochten op zee. Zij domineerden het land ruim duizend jaar, maar werden rond 150 v. Chr. door de Romeinen onder de voet gelopen, net als zoveel andere kleinere volken in die tijd. Na ruim vijf eeuwen eindigde de Romeinse heerschappij en Albanië werd een provincie van het Byzantijnse Rijk.

Het gebied bleef ook daarna inzet van strijd en bezetting. Ostrogoten, Visigoten, Bulgaren, Noormannen, Venetianen, Angevijnen, allemaal wilden ze een voet aan de grond in het strategisch zo gunstig gelegen land aan zee. Het was de zoon van een rijk stamhoofd, Skanderbeg, die eind 15de eeuw lang weerstand bood tegen de Ottomanen in het gebied dat nu Albanië heet. Hoewel de strijd uiteindelijk verloren werd, had Skanderbeg een volk van rivaliserende leenheren en prinsen bij elkaar gebracht en daarmee de basis gelegd voor een Albanese identiteit. Hij werd daarmee de vader des vaderlands.

kruja museum-muurschilderij-binnen
Een van de veldslagen van Skanderbeg. Muurschilderij Nationale Museum van Kruja.

Rond 1500 slaagden de Ottomanen erin heel Albanië toe te voegen aan hun Rijk rond de Middellandse en Adriatische Zee. Zij heersten er ruim vier eeuwen, lieten veel gebouwen en gebruiken na, en vestigden de islam door mensen om te kopen of te dwingen tot de verandering van hun orthodoxe geloof.

De Albanese vrijheid, in 1912 verkregen, duurde maar even. Het land werd van diverse kanten aangevallen en belaagd. Tijdens en tussen de wereldoorlogen waren het vooral de Italianen die hun stempel drukten, zoals je bijvoorbeeld nog kunt zien in de zogenaamde fascistische architectuur van een aantal gebouwen in het centrum van de hoofdstad. De Italianen werden in 1943 door de Duitsers verjaagd.

Het waren de Albanese partizanen die op hun beurt in 1944 de Duitsers het land uitdreven. Uit hun midden was Enver Hoxha als leider naar voren gekomen. Hij stichtte een regime naar Sovjet-voorbeeld: vooruitgang door collectiviteit. Aanvankelijk leek Albanië op te bloeien onder de nationalistische moraal en een ijzeren discipline. Maar de idealen sloegen om in een nietsontziende machtspolitiek. Het communistisch schrikbewind dat tot 1991 duurde, heeft tienduizenden Albanezen het leven gekost en tienduizenden anderen geestelijk voorgoed verminkt. Nog altijd zie je de sporen daarvan.

Ingang Bunkart-2 Tirana Albanie
Ingang Muzeum Bunkart-2 Tirana, Albanië.

Bezienswaardigheden

Voor de Toerist

Wil je de Albanese routines en het dagelijks leven op je gemak leren kennen, dan zijn Shkodër, Peshkopi, Pogradec, Korçë en Vlorë ideale plaatsen, met hun markten, autovrije boulevards, koffiehuizen, kerken, tempels, moskeeën en musea vol couleur locale. Korçë wordt vanwege de sporen van een kortstondig Frans verleden wel het Parijs van Albanië genoemd, en het Museum voor Middeleeuwse Kunst biedt de absolute top als het gaat om iconen.

De kroonjuwelen van het stedelijk schoon zijn echter Berat en Gjirokastër, beiden opgenomen op de Unesco-lijst van cultureel erfgoed vanwege hun unieke Ottomaanse architectuur. En hoofdstad Tirana? Mooi is anders, zeggen toeristen soms, maar interessant is Tirana zeker. Het tintelt en ritselt van vernieuwing en cultuur. Voor culifans en verwende feestbeesten kan de wijk Blloku een onvergetelijke verrassing zijn.

berat kijkend naar de ottomaanse huizen

De Albanese Alpen en ook het berggebied bij Peshkopi en bij Korçë zijn een droom voor avontuurlijke wandelaars, terwijl het dal van de Vjosë bij Përmet een mystieke groene oase is waar je dagen in verwondering doorheen kunt dwalen. Langs de 372 km lange kust vind je tientallen zand- en grindstranden, beschutte baaien en dramatisch uit de zee opstijgende rotswanden, maar ook vogelrijke wetlands zoals het maagdelijke Divjakë-Karavasta, indrukwekkende oude bossen zoals bij de Llogara-pas aan de Albanese Rivièra en een schat aan voorchristelijke monumenten. De historische sites van Apollonia, Byllis en Butrint behoren tot de grootste snoepwinkels ter wereld voor historici en archeologen.

 

Bergenlandschap Albanie bij Valbona, noord Albanie
Bergenlandschap Albanie bij Valbona, noord Albanie

Albanië wordt steeds geliefder bij outdoorfans en niet voor niets. Voor fietsers en motorrijders zijn er talloze sensationele stille, bochtige bergtrajecten, bijvoorbeeld de SH22 in het noorden, de SH72 bij Berat of de magnifieke SH75 tussen Korçë en Përmet. In Dardhë en Pukë vind je skipistes en andere wintersportfaciliteiten, de Osum rivier bij Çorovodë is fantastisch voor raften, overal kun je paarden en muilezels huren om mee de bergen in te gaan, paraglijden wordt gedaan bijvoorbeeld vanaf de berg Dajt bij Tirana of de Llogara-pas aan het begin van de Albanese Rivièra en je kunt duiken bij het eiland Sazan uit de kust van Vlorë, om een aantal mogelijkheden te noemen.

Wandelen blijft nog altijd het meest populair, in de berggebieden en het dal van de Vjosë maar ook langs de oude Romeinse handelsroute Via Egnatia die in Durrës begint en helemaal tot Istanboel (het vroegere Byzantium en Constantinopel) loopt.

Voor meer informatie over wat te doen in elke regio/stad in Albanië verwijzen we naar de aanbevolen bezienswaardigheden van de desbetreffende bestemming/stad bij de Bestemmingenpagina.

Eten en Drinken

De Albanese keuken

De Albanese keuken biedt een uitgebreide mix van mediterrane gerechten uit het gebied. De invloeden van de buurlanden en het verre Turkije zijn goed ingebed in de soort gerechten die gemaakt worden. De Albanese keuken maakt gebruik van diverse groenten zoals paprika, tomaten, uien, augurken, aubergines, courgettes en olijven. In de wintermaanden is er kool en wortelen. Wat het vlees betreft: er is schapen- en geitenvlees. Dat wordt geroosterd of gegrild. Ook de ingewanden (hart, lever, nieren, hersens) zijn geliefd. Als je met een busje onderweg bent, kun je bij eethuisjes langs de weg pilaf (rijst met vleessaus) of geroosterde kebab krijgen. De kebab kan van lams-, varkens- of rundvlees zijn. Vis is er overal en wordt vers geserveerd. In riviertjes heb je forellen. De specialiteit van Shkodër is karper. Langs de kust heb je allerlei soorten vis zoals baars, brasem en heek.

Diella-visschotel in Lezhe

 

'Tave Kosi' is een Albanees ovengerecht met lam en yogurt. Deze wordt bereid met boter, eieren, yoghurt, meel, peterselie en dille en een handvol rijst. 'Përshesh' is een gerecht die met kalkoen, maismeel en buillon wordt gemaakt. Tegenwoordig wordt het voornamelijk in midden-en zuid Albanië gegeten als een feestelijk gerecht met Oud-en Nieuw. Oorspronkelijk was het een feestelijke gerecht van de armen, maar tegenwoordig een van de topgerechten die u ook in bekende restaurants kan krijgen.

Een bijzonder bijgerecht is 'Tarator'. Dit wordt gemaakt 'salcë kosi' een huisgemaakte yoghurt die wordt uitgelekt. Vervolgens worden er stukjes komkommer, knoflook en olijf olie toegevoegd. Perfect bij een glaasje raki. Bakllava is de lekkernij die men met Oud-en Nieuw eet. Vele dun uitgerolde bladerdeeg lagen worden op elkaar gestapeld met twee lagen walnoten-vulling ertussen. Na het bakken wordt hete suiker siroop toegevoegd. Andere toetjes zijn 'hallva' (een zoet gebakje), 'xupa' (notenpudding) of sheqerpare (gebakken deegballetjes met siroop).

Eten en drinken in Albanië

Albanezen eten over het algemeen twee keer warm; tijdens de lunch en het avond eten. Een brood maaltijd is meer iets voor het ontbijt. Ze kunnen dat uitgebreid nemen met eieren, brood, fruit, vleeswaren, yoghurt, feta kaas en koffie. Sommige nemen alleen een sterke kop koffie voor ontbijt. Dat is een laatste trend die merkbaar is onder de jongeren. Rond drie uur ’s middags wordt uitgebreid geluncht, meestal met vlees of vis of een stoofgerecht met aardappelen en groenten genaamd 'gjellë'. En ’s avonds laat, om een uur of negen/tien, wederom een warme maaltijd waar ook resten van de middag worden meegenomen. Daarnaast zijn er bij eetstalletjes tussendoortjes verkrijgbaar zoals byrek, bladerdeeg met daarin feta kaas, ui, vlees en spinazie. Je hebt ronde byrek en driehoekige byrek. En er is qoftë (een soort frikadel) en pita (een bladerdeeg pasteitje).

jachthotel-eten in de tuin

 

In de grotere plaatsen heb je naast Albanese ook Griekse en Italiaanse (pizza)restaurants. Op het platteland moet je niet verbaasd zijn als men je vraagt of je honger hebt. De tafel is er altijd rijkelijk gedekt met vers vlees of vis, aardappelen of rijst, salade, kaas, eieren, groente en brood. Na de maaltijd is er – voor de goede spijsvertering – een glaasje raki, ook bij de moslims. Die raki wordt zelfs ’s ochtends vroeg gedronken.

Albanezen houden van koffie zoals de Engelsen van thee houden. Van de Turken hebben de Albanezen de Turkse manier van koffie maken overgenomen. De fijn gemalen koffie wordt, samen met suiker en water, enige malen gekookt tot het schuimt. Daarnaast is er overal espresso. Behalve koffie wordt er veel thee gedronken, met name de Albanese bergthee. De originele Albanese bergthee groeit inderdaad in de bergen en wordt met de hand geplukt. De thee heeft een frisse smaak en is erg gezond. Het is biologisch, rustgevend en cafeïnevrij.

De Albanese wijnen komen vooral uit de omgeving van Korçë, Berat, Permet en Shkodër. Deze wijn is ook te koop in supermarkten. De traditionele alcoholische drank van Albanië is raki. Veel Albanezen maken deze zelf van druiven of pruimen. Albanezen drinken behalve raki en wijn ook bier. Een van de oudste en bekendste biersoorten is 'Korça' bier die in de gelijknamige stad wordt gemaakt.

fun
Osumi-canyon-hike-wandel-rivierwandeling-6

Een onvergetelijke ervaring voor gezin of groep: wandelen, zwemmen, van rotsen springen en lunchen. Plezier voor iedereen, van twee tot een grotere groep!

unique
Kite-Surfen-durres-6

Beleef de ultieme kitesurfervaring in Durres! Inclusief professionele instructie, uitrusting en een gratis groepsfoto. Boek nu en geniet van wind en zee!

Paragliding Albania

Paragliding

Palase

Ervaar de adrenalineboost van tandem paragliding in Albanië, een opwindende en onvergetelijke ervaring die niet mag ontbreken tijdens je vakantie.

magisch
Osumi-raften-1600

Ervaar natuur en adrenaline, verras je vriend(in) met een onvergetelijke kus onder de waterval van eeuwige liefde in 3 miljoen jaar oude canyons met 8 watervallen!

Cultuur
Miklor gids Berat

Verken Berat, het juweel van Albanië, met onze stadsgids. Ontdek betoverende plekken en luister naar fascinerende verhalen en legendes tijdens deze historische reis.

Rondleiding
Traditioneel-huis-in-Shkoder

Bezoek alle highlights van de stad Shkodër en ontdek ook de verborgen pareltjes. Waan je terug in de tijd en luister naar de verhalen en legendes die deze stad uniek maken.